60 Yıl Önce BİR ANI

04.11.2013 

   An­ka­ra Üni­ver­si­te­si Hu­kuk Fa­kül­te­si­’n­de ikin­ci yı­lım­da fa­kül­te­miz öğ­ren­ci de­le­ge­si ola­rak ka­tıl­dı­ğım An­ka­ra Üni­ver­si­te­si Ta­le­be Bir­li­ği Ge­nel Ku­ru­lu­’n­da Bir­lik yö­ne­tim ku­ru­lu üye­li­ği­ne ge­ti­ri­le­rek kül­tür ko­nu­la­rıy­la gö­rev­len­di­ril­miş­tim. Bu yol­la da Tür­ki­ye Mil­li Ta­le­be Fe­de­ras­yo­nu Ya­yın Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı ol­muş­tum. Yö­ne­tim­de­ki ar­ka­daş­lar 2 Ka­sım 1953 gü­nü be­ni ça­ğı­rıp “Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı­’nın Ata­tür­k’­ün ta­bu­tu­nu Et­noğ­raf­ya Mü­ze­si­’n­de­ki ye­rin­den çı­kar­ma ve Anıt-Ka­bi­r’­de top­ra­ğa ver­me sı­ra­sın­da Türk Genç­li­ği­’ni tem­sil ede­cek bir isim is­ten­di­ği­ni, be­nim adı­mı ver­dik­le­ri­ni ve Ba­kan­lık­tan gö­rev­li kar­tı gön­de­ril­di­ği­ni, ge­lip al­ma­mı­” söy­le­di­ler. Kur­tu­luş Mi­sa­fir So­kak (Şim­di Kıb­rıs Cad­de­si) 1’de­ki Fe­de­ras­yon Mer­ke­zi­’ne gi­dip kar­tı­mı al­dım.
İl­gi­li­ler­le yap­tı­ğı­mız gö­rüş­me­de 4 Ka­sım gü­nü ta­bu­tun çı­ka­rıl­ma iş­le­mi­nin ya­pı­la­ca­ğı­nı öğ­ren­dim. İlk nö­be­ti genç­le­rin tut­ma­sı ka­rar­laş­tı­rıl­dı. Dör­der ki­şi­lik nö­be­ti ben yö­ne­te­cek­tim. 100 er­kek, 40 kız yük­sek öğ­re­nim öğ­ren­ci­si­nin gö­rev­len­di­ril­me­si ge­re­ki­yor­du. He­men fa­kül­te­ler­le yük­se­ko­kul­lar öğ­ren­ci der­nek­le­ri­ne te­le­fon edip isim­le­ri al­dım.

4 Ka­sım 1953 - Çar­şam­ba

Sa­bah sa­at 9’da Et­noğ­raf­ya Mü­ze­si­’n­de ha­zır­dım. Kız Tek­nik Öğ­ret­men Oku­lu ile Er­kek Tek­nik Öğ­ret­men Oku­lu­’n­dan ar­ka­daş­lar da gel­miş­ler­di. TBMM Baş­ka­nı Re­fik Ko­ral­tan, Baş­ba­kan Ad­nan Men­de­res, Mil­li Eği­tim Ba­ka­nı Ce­lal Yar­dım­cı, Cum­hur­baş­kan­lı­ğı Ge­nel Sek­re­te­ri Nu­rul­lah To­lon, An­ka­ra Va­li­si Ke­mal Ay­gün, Be­le­di­ye Baş­ka­nı Atıf Ben­der­li­oğ­lu ve ta­nı­ma­dı­ğım baş­ka bü­rok­rat­la genç­ler var­dı. Er­kek Tek. Yük. Öğ.Oku­lu Mü­dü­rü Ke­mal Ker­piç­çi­’nin yön­len­dir­me­siy­le öğ­ret­men ve öğ­ren­ci­ler mü­ze­nin ze­mi­nin­de elek­trik­li tes­te­re ile kes­tik­le­ri mer­me­ri kal­dır­dı­lar. Vin­çi in­dir­di­ler. “Dik­kat edil­me­si­” uya­rı­la­rıy­la vin­çi ya­vaş ya­vaş yu­ka­rı­ya çek­ti­ler. Üze­ri Türk Bay­ra­ğı ile ör­tü­lü tah­ta ta­but ze­mi­ne ya­kın­la­şın­ca Bay­rak ko­pa­rak dö­kül­me­ye baş­la­dı. De­mek ki 15 yıl ha­va­sız kal­dı­ğı için do­ku­su bo­zul­muş­tu. Gül ağa­cın­dan ya­pıl­mış, bü­yük üst kıs­mı yük­sek, sol­gun, iki ya­nın­da dör­der sa­rı ma­de­ni hal­ka bu­lu­nan ta­but ya­vaş­ça çe­ki­le­rek ze­mi­ne ko­nul­du.
Der­nek Baş­kan­la­rı Tür­kan YAY­LA­LI­’nın Baş­kan­lı­ğın­da Kız Tek. Öğ. Okul­lu kız ar­ka­daş­lar ta­bu­tu te­miz­le­mek ve çi­çek­ler­le do­nat­mak için ha­zır bek­li­yor­du. Nö­bet tu­ta­cak kız ve er­kek öğ­ren­ci­ler de ha­zır­dı. Ön­ce ta­but açı­lıp için­den kur­şun ta­but çı­ka­rıl­dı. Sağ ya­na gö­tü­rü­le­rek Prof. Dr. Ka­mi­le Mut­lu ve yar­dım­cı­la­rı­nın de­ne­ti­mi­ne bı­ra­kıl­dı. Sa­nı­rım mum­ya­nın bo­zu­lup bo­zul­ma­dı­ğı­nı in­ce­li­yor­lar­dı. Me­rak­la ben de pa­no­nun ar­ka­sın­dan ba­kar­ken bir gö­rev­li ge­lip çe­kil­me­mi söy­le­di, çe­kil­dim.
(Da­ha son­ra 9 Ara­lı­k’ ta ay­nı ekip ta­bu­tu açıp mum­ya­yı çöz­müş ve din­sel ge­rek­ler ye­ri­ne ge­ti­ri­le­rek ta­but ye­ni­den ka­pa­tıl­mış. 10 Ka­sı­m’­da Anıt-Ka­bi­r’­e ta­şın­ma ha­zır­lı­ğı ya­pıl­mış).

Son­ra

Dı­şar­da mer­mer bir ma­sa ha­zır­lan­mış­tı. Ta­but ko­nu­la­cak ve hal­kı­mı­zın say­gı yü­rü­yü­şü­ne ge­çi­le­cek­ti. Sa­at 18.10 ol­muş­tu. Ben nö­bet tu­ta­cak ar­ka­daş­la­rı dört kö­şe­ye yer­leş­tir­me­den, mer­mer boş­ken or­da bu­lu­nan­la­rın ka­tıl­dı­ğı bir fo­toğ­raf­ta ar­ka­da kal­ma­yı yeğ­le­miş­tim. Na­sıl ol­sa az son­ra yö­ne­ti­ci ben ola­cak­tım. Nö­bet baş­la­ya­ca­ğı için gö­rev­li ol­ma­yan­lar dı­şa­rı çı­ka­rıl­dı. He­men ön­ce ilk nö­bet gru­buy­la bir­lik­te ka­di­fe Türk Bay­ra­ğı­’y­la ör­tül­müş, çi­çek­ler­le do­na­tıl­mış ta­bu­tun önün­de bir anı fo­toğ­ra­fı çek­tir­dik. Mo­zo­le­nin iki ya­nın­da üçer me­ş’­ale ya­nı­yor­du.
Ya­rım sa­at aray­la nö­bet de­ği­şik­li­ği ya­pı­yor­dum. Dört ye­ni ar­ka­da­şı ya­nı­ma alıp ön­ce­ki dört ar­ka­da­şın ye­ri­ne bı­ra­ka­rak nö­be­ti ta­mam­la­yan­la­rı dü­zen­li bir yü­rü­yüş­le dı­şa­rı çı­ka­rı­yor­dum, as­ker­lik der­si­mi­zin öğ­ret­ti­ği bi­çim­de. Gö­re­vi 5 Ka­sım 1953 per­şem­be gü­nü sa­at 10’da as­ker­le­re bı­rak­tık.
Ge­ce­yi hiç uyu­ma­dan, ko­nu­şa­rak, yan­da­ki Türk Oca­ğı top­lan­tı sa­lo­nun­da ge­çir­miş­tik. İlk nö­bet gü­nü­ne ön­ce­den ol­ma­ma­la­rı­na kar­şın is­tek­le­ri­ni kır­ma­ya­rak al­dı­ğım Tıp Fa­kül­te­li ar­ka­daş­la­rım­dan şim­di Ha­cet­te­pe Üni­ver­si­te­si Tıp Fa­kül­te­si Emek­li Öğ­re­tim Üye­le­rin­den Gü­ler Gür­su­’yu, An­ka­ra Ü. Tıp. Fak.’den Dr. Ka­mu­ran Kı­rat­lı­’yı, Em­ni­yet Ge­nel Mü­dür Yar­dım­cı­lı­ğı­’n­dan emek­li Er­do­ğan Alı­ve­re­n’i, Kız Tek. Öğ. Oku­lu­’n­dan Ni­hal (Tan­ye­ri) Ova­cı­k’­ı, Yur­du­sev (Bay­kal) Arı­ğ’­ı, Hu­kuk Fak. Tur­gut Kan­toğ­lu­’nu, hiç unut­ma­dım. Ta­bu­tun çı­ka­rıl­ma­sı ve nö­bet uy­gu­la­ma­sı­na iliş­kin fo­toğ­raf­la­rı sak­lı­yo­rum. Ro­ze­ti, kra­va­tı ve çe­lenk yap­ra­ğı­nı da. (Per­şem­be gü­nü Anıt-Ka­bi­r’­e ta­şı­ma an­la­tı­la­cak).
NOT: Anıt-Ka­bir Ko­mu­tan­lı­ğı­’nın gö­re­vi kap­sa­mın­da­ki tüm yer­le­re gös­ter­di­ği il­gi, ya­pı­lan­ma, ye­ni­len­me, Bay­rak di­re­ği de­ği­şi­mi gi­bi ça­lış­ma­la­rı­nı be­ğe­niy­le kar­şı­lı­yor ve kut­lu­yo­rum.
Dü­zelt­me
2 Ka­sım ta­rih­li “E­leş­ti­ri­” baş­lık­lı ya­zı­mın “ No­t ” ara baş­lı­ğıy­la ve­ri­len bö­lü­mün­de Anıt-Ka­bir ya­pı­mı için 1 Mart 1941’de açı­lan ya­rış­ma­yı ka­za­nan Prof. Dr. Emin ARAT de­ğil Emin ONAT ola­cak­tı. 

Bu ha­ta­dan do­la­yı okur­la­rı­mız­dan özür di­le­rim.

YEKTA GÜNGÖR ÖZDEN, 

..